Jozefstraat

In het Bedakkertje zomer 2019 begonnen we met het beschrijven van de Jozefstraat. Hier leest u alles over Jozefstraat 1. 

Sint Jozefstraat

Met dank aan: Johan Bond, Huib de Boer- Jonk en dochter Gina, Kees de Boer (Pet), Kees Bootsman (Hoe Arm het was en hoe ver...), Jaap Buijs, Marie Hansen-Mooijer, Ron Jonk, Gerard Karregat, Fam (Hroswitha) Kohlsaat, Evert Koning, Gerrit en Tiny Kras, Tom Kwakman, Kees Mühren, Jan Schilder (Vik), Eef Schilder-Pannekeet, Sint Jozef (geschiedenis) Sint Jozefschool, Fam Smit (Pitjes), Jan Tol, Crelis Tuip, Evert Tuijp en Huib Tuijp-Smit, Gerrit Smit, Aaf Veerman, Jan Veerman (Buurman), Geertje Veerman (Buurman), Jan en Josien van Vlaanderen, Thoom van Vlaanderen, Gré de Wit-Plat. Premiefoto’s Volendams Museum

Dit is een foto van de Sint Jozefstraat gezien vanuit de toren van de Sint Vincentiuskerk. De Sint Jozefstraat stelde tijdens bij de bouw van De Jozef in 1908 nog weinig voor. Omstreeks 1920 zijn ze begonnen met de doorbraak vanaf de dijk voor de aanleg van de Brugstraat naar de Sint Jozefstraat. De Meerzijde liep met aaneengesloten bebouwing gewoon door op de plaats waar de Sint Jozefstraat begon.

Op de foto vanuit de kerktoren is te zien dat er in de Sint Jozefstraat nog maar een paar huisjes stonden, o.a. van Jaap Smit (Jaap Bokkum) en Dikke Piet, later van zoon Evert van Piet Veerman. Aan het einde van de straat staan al wel de woning en winkel van melkboer Gerrit Smit. Het politiebureau naast de school was er ook nog niet.

Verder op de foto het Stolphoevekerkje en het gebied dat Dirkseland en Kerkeland werd genoemd, nog geheel onbebouwd. Op de achtergrond de twee boerderijen van Kleine Hein en Grote Hein (Zie Bedakkertje Herfst 2014 over de Kerkstraat).

De Jozef staat er al wel en ook de lagere school van Meester Demmer. Later werd dat de Sint Jozefschool A van Meester Mühren, weer later van Meester Mol. Het is nog voor de brand. De huidige Sint Jozefschool B was er nog niet. Die werd geopend op 2 februari 1914. Directe aanleiding tot de oprichting was het feit dat de toenmalige openbare school van Meester Demmer in de nacht van 18 op 19 februari 1912 volledig werd verwoest. Bij een zware storm uit het Oosten brak brand uit in de school. De storm joeg de brandende leerboekjes tot ver over de Jaagweg (nu N247). Die nacht sprak Meester Demmer de gedenkwaardige woorden tegen pastoor Jan van der Weiden: “Neem nu je kans waar.” Gezien de katholieke geloofsovertuiging bij het overgrote deel van de Volendammer bevolking, drong het plaatselijke kerkbestuur aan op de bouw van een katholieke jongensschool.

Voor de weinige niet-katholieken werd op de plaats van de afgebrande school een nieuwe openbare school gebouwd. In 1924 werd ook deze school een RK-lagere school. Deze school kreeg eveneens de naam Sint Jozefschool.

Pas na de Tweede wereldoorlog werden er in Volendam meerdere scholen gebouwd. Deze scholen waren vanaf 1954 gemengd, terwijl dit met de beide Jozefscholen en de Mariaschool pas gebeurde in het schooljaar 1972/1973 (Zie website Sint Jozefschool).

Sint Jozefstraat 1

Aan de Meerzijde op de hoek met de Sint Jozefstraat heeft een schuur gestaan van het armbestuur. Dat was Sint Jozefstraat 1. Dit wordt bevestigd door Evert Koning, Jaap Buis en Jan Schilder (Vik). Evert beschikt over een stratenboek met gasaansluitingen in Volendam. Daarin wordt vermeld: Sint Jozefstraat no 1 pakhuis armbestuur oud nummer wijk VII 463.

Het armbestuur ondersteunde parochianen die financiële zorgen hadden. Toen in Nederland de voorzieningen beter werden, denk aan de invoering van de AOW in 1956 en de algemene Bijstandswet in 1965, werd de financiële zorg vanuit de kerk minder nodig. Het armbestuur deelde o.a. turf uit aan mensen die armlastig waren. Vanuit deze schuur werd de turf uitgedeeld. Parochies kennen de term armbestuur niet meer. Tegenwoordig hebben parochies Parochie Caritas Instellingen (PCI).

Naast de houten schuur Sint Jozefstraat 1 heeft aan de Meerzijde 28 vroeger het huis gestaan van Maartje Schilder, beter bekend als ‘Marie de Kip’ (*18031859/†13091943. Zij was gehuwd met Kees Schilder, ‘Kees van de Raampoort’. Zij hadden geen kinderen. Kees overleed in 1907 op 52-jarige leeftijd. ’Marie de Kip’ bleef toen in haar eentje wonen in hun tamelijk grote huis naast de winkel van Anton de Jong. Zij was in Volendam befaamd als hullenplooister; daar verdiende zij wat geld mee. Ook had zij een prachtig, keurig verzorgd kijkhuisje voor de toeristen. Vanaf de dijk via de trap van het Spieringpad en dan over het bruggetje naar de Meerzijde liepen de toeristen als het ware zo haar huisje binnen. Na haar overlijden in 1943 is het afgebroken en is op die plaats heel lang een open plek geweest. (Over deze familie wordt geschreven in het premiefotoboekje van Oud- Volendam van 1986). Zie ook Bedakkertje over de Meerzijde.

Door Cees de Wit.