Jan Cas Sombroek, grondlegger van platenzaak JCS

De winkel van Jan Cas Sombroek, inmiddels overgenomen door zoon Cas Sombroek, kent een rijke geschiedenis. Hoe is het ooit begonnen en waar was de eerste vestiging? We vragen het Jan Cas Sombroek zelf. Na dit interview is voor ons één ding zeker, Jan Cas Sombroek is in grote mate verantwoordelijk voor de nieuwsgierige inslag op het gebied van muziek van menig Volendammer.

Jan Cas Sombroek, getrouwd met Alie Sombroek-Veerman

Kinderen: Cas en Vanessa

Één kleinkind

1. Kun je vertellen hoe en waarom je de winkel bent begonnen?

In het begin van de jaren zestig haalde ik voor cafetaria's in Volendam al singles uit Amsterdam. Ja en waarom specifiek voor cafetaria's? De cafetaria die de nieuwste singles had, de juiste muziek van dat moment, had meteen de meeste klandizie. Want in die tijd was er geen ander vertier en ook geen geld. Was je in een cafetaria dan genoot je van je patatje en meteen ook van de muziek die er gedraaid werd. Dus twee vliegen in een klap!

Ferry Bas had in die tijd een muziekzaak in het schuurtje van zijn vader Bas Nanninga in de Zeestraat (achter Jamin) en hij stopte ermee. Ik hield toen al veel van muziek, was altijd bij The Cats en Left Side te vinden en vatte toen het wilde idee bij de horens om zélf een platenwinkel te beginnen. Het huisje aan de Meerzijde/Edammerweg stond leeg. Nou ja, niet helemaal leeg... het was een toonzaaltje van de gezusters Sombroek Trien en Hille die toen de scepter zwaaiden over dat pandje. Zij showden daar de nieuwste gasstellen en komforen. Na een aantal gesprekken kon ik het huisje huren.

De interesse in de muziek zat in de familie. Mijn vader heeft 25 jaar in het koor van de kerk gezeten, hij was een heel goede 'bas'. De interesse in muziek heb ik van hem meegekregen. Het was een gezonde strijd tussen ons want gitaristen vond hij maar niks. Hij was van de klassieke muziek en de interesse daarin heb ik van hem meegekregen. Ook mijn zus zat in het Volendams operakoor. 

2. Wat was de huurprijs in die tijd voor een winkelpand(je)? 

Ik huurde het huisje destijds voor 2,50 gulden per week. Echt waar, voor een knaak! Iedere maand werden er vier knaken aangeleverd en het avontuur was begonnen. Dat viel in het begin niet mee, want ik mocht nog niet eens op een brommer rijden. Ik zocht een oud toonbankje en vrienden hielpen met het inrichten van het winkeltje. Daar werden we niet echt overspannen van want alles was zo klaar.

Tóén moesten we aan platen komen. Dat was makkelijker gezegd dan gedaan. De grote platenmaatschappijen waren echte grote kolossen waar je niet eens welkom was. Er werd zelfs om me gelachen toen ik rond ging bellen om klant te worden van de maatschappijen. Toch wilden sommigen wel meewerken, want toen al vond men de naam "Volendam" best interessant. 

Kortom, na veel belrondes, bezoeken aan de firma's waarbij mijn vader Cas moest rijden omdat ik pas 15 jaar was, ging het dan toch zo rond de bouwvaktijd van start in 1963. In 2016 bestaat de winkel dus 53 jaar.

Een toilet was er trouwens in mijn winkeltje op de Meerzijde niet, water ook niet. Ik was een goede klant van Jaap Pannekeet die naast mij een ware supermarkt had. Tussen de middag kwam mijn zus Agatha een kwartiertje langs, dan sprintte ik met mijn fiets naar de Havenstraat, toiletteerde thuis bij m'n ouders, nam een bak koffie en terug ging ik weer. Zes dagen per week en op zondag? Ja... dan was ik muziek aan het luisteren in mijn winkeltje. 

3. Wat waren de eerste producten die je verkocht? 

Vol trots had ik het winkeltje gevuld met wat naalden, borsteltjes, pick-ups met een speaker in de deksel (deze vorm van pick-ups komt nu weer terug) en ook had ik onder andere gitaarsnaren. In die tijd speelde ik al op toeristen in, Franse toeristen kochten graag van die draagbare radiootjes, deze verkocht ik de Franse toeristen aan de lopende band. In de winkel op de Meerzijde begon ik met drie platenbakken, waarvan twee voor langspeelplaten en één bak voor singles. Er stond een kleine pick-up bij met een versterkertje en dat alles stond daar te glimmen, klaar voor gebruik. 

Er waren in het begin diverse problemen, toch heb ik mezelf door deze beginnersproblemen heen geworsteld en in recordtempo de benodigde muziekdiploma's gehaald. Anders mocht ik geen klassieke muziek verkopen. 

En zo overwon ik gelukkig keer op keer iedere hindernis en begon de winkel steeds beter te lopen. Zo goed zelfs, dat ik na een jaar al door had dat country in Volendam een gewilde muzieksoort was. Na twee jaar kwam de legende Buck Owens zelfs persoonlijk naar ons dorp om mij te complimenteren met de goede verkoop van zijn langspeelplaat. Hij stond er versteld van hoe ons dorp countrymuziek snel op de kaart zette. De foto van Buck hangt nog altijd in de huidige winkel.

4. Hoe lang is de zaak daar gevestigd geweest? 

Vanaf 1963 huurde ik het winkeltje en is daar ongeveer drie á vier jaar gevestigd geweest. Het was een fantastische plek! Mijn ouders hadden een winkel in bruin- en witgoed in de Havenstraat. Zij verhuisden met de woning en winkel naar de Zeestraat en dus kwam de Havenstraat (de startwinkel van mijn ouders) vrij. Na veel gepraat kreeg ik een lening van de Rabobank en kon ik Havenstraat 3 kopen. Na een grote verbouwing verhuisde ik daarnaar toe. Met een brok in mijn keel omdat ik mijn andere pandje moest verlaten, dat vond ik echt heel erg.

De Havenstraat is in de loop der jaren een paar keer verbouwd. Er werd aan de Haventrap-kant een woning aangebouwd. Ook hebben we enkele jaren in het Havenhof gezeten, maar die plaats mochten we uiteindelijk niét kopen dus wilden we weer terug en dat kon! Het aangebouwde huis waar Geert van Frerik Doede woonde kwam weer vrij en we zijn gaan verbouwen. In die maanden dat de winkel verbouwd werd hebben we 13 maanden met de winkel in de kelder van de Pompadour gezeten. En... na de grote verbouwing waren we op 14 november 1999 na veertig jaar weer op onze allereerste stek terug. De cirkel was rond.

5. Je vertelde dat het nog een hele klus was om aan platen te komen, hoe is dat uiteindelijk tóch gelukt?

Zoals ik al zei was ons dorp toen al interessant én ik nam een paar pondjes paling mee naar de platenmaatschappijen. Ja echt, toen al. Dit werkte toen al heel goed en ik mocht bij steeds meer platenmaatschappijen langskomen voor platen. Op een gegeven moment kreeg ik daar kennissen en zelfs vrienden en sprak geregeld met labelmanagers, we hebben het nu over het begin van de jaren 70. Op een gegeven moment werd ik door grote platenmaatschappijen als Sony, Universal, EMI en/of Warner gebeld dat er een internationale artiest naar Nederland kwam en ze vroegen of ik een dag met hem kon optrekken in Volendam. De vis was er immers lekker en de vrouwen toen ook al erg mooi. In Volendam keken ze toen al niet zo op van een bekend iemand dus zo is het gekomen dat ik vaak met internationale artiesten een dag op pad was in Volendam. Ze gingen op de foto in klederdracht, aten in hotel Spaander en konden gewoon rustig op de dijk zitten. Dat vonden ze geweldig! Zo is het gekomen dat onder andere Flaco Jimenez, Tompall Glaser en vele anderen meerdere keren in Volendam zijn geweest. 

6. Je vertelt dat men in Volendam opvallend veel van country houdt, kun je dat verklaren? 

Ik ben (met de paling mee natuurlijk) per toeval aan exclusieve platen gekomen bij platenmaatschappijen (EMI, Warner, Sony en/of Universal). Platen die in Nederland niet uitgebracht werden. Als een platenbaas vroeg: wat wil je voor de paling hebben? Dan zei ik: nou ik zie daar een rek met platen staan die hier niet uitgebracht worden, daar zou ik er wel een paar van willen hebben. Officieel bestonden die platen dus niet.

Daarin werd ik steeds brutaler en nam er steeds meer van mee, deze platen draaide ik helemaal grijs in de winkel. Een voorbeeld daarvan is 'Put another log on the fire' van Tompall Glaser. En DIE platen, die ik in feite via de paling in mijn bezit kreeg, officieel niet in Nederland uit werden gebracht, hebben een grote rol gespeeld in onze muzieksmaak. 

7. Is dat ook de reden dat jullie met meerdere artiesten in contact zijn gekomen? 

Absoluut. Een goed voorbeeld daarvan is Chris de Burgh. Ik ontdekte de eerste plaat van Chris de Burgh, Far beyond these castle walls. Op dat moment had ik in de winkel al vaste luisteraars die langskwamen om aan de toonbank te gaan zitten, naar de aparte lp's luisteren met koptelefoons via de pick-ups die er stonden. Ik had een vast mannetje in dienst die continue die pick-ups draaiende hield. Mensen kwamen gewoon even langs om even te luisteren. Johan Derksen kwam in die tijd al apart naar mijn winkel om naar die aparte platen te komen luisteren. Hij vroeg me: 'hoe kom jij nou aan Mickey Newburey??' Zo zijn er heel veel aparte momenten in ons bestaan geweest. Jonathan Edwards en Linda Rondstadt zijn op die manier ook in de platenkasten van vele Volendammers gekomen. 

Deze aparte manier van werken heeft zich al die jaren voortgezet tot zelfs een vriendschap tussen John Denver en ons (Alie en ik). Wij zouden in de negentiger jaren naar Aspen vertrekken om iedereen daar te ontmoeten toen hij helaas overleed tijdens een vliegtuigcrash. 

8. Chris de Burgh heeft wel een héél speciale band met Volendam en trad zelfs op na de Nieuwjaarsramp in de Sint Vincentiuskerk. Hoe zijn jullie met hem in contact gekomen?

Chris de Burgh had al in het voorprogramma gestaan van Supertramp en toen heb ik gewoon Mojo gebeld, de verkoper van de kaartjes. Ik vroeg hem of ik een voor-voorverkoop kon krijgen. Dat vonden ze heel raar! Een voorverkoop van een voorverkoop. Hij zou officieel in een kleine zaal staan in het concertgebouw in Den Haag, daar kunnen 600 toeschouwers in. Na veel gepraat mocht ik toch de voorverkoop van de voorverkoop doen en verkocht alleen in Volendam 1300 kaarten, veel meer dan verwacht. Het concert werd verplaatst naar de grote zaal en na het concert wilden de manager en Chris de Burgh zelf mij wel even zien. Er stonden op dat moment dertien bussen, alleen voor Volendammers, voor het concertgebouw! Vanaf toen, elke keer als ie in Nederland was, deed ik de voor-voorverkoop van hem. Daarmee is er een compleet netwerk ontstaan van mensen die kaartjes wilden kopen. Chris de Burgh werd steeds bekender en wij kregen standaard bijvoorbeeld rij 1 tot en met 20, speciaal voor Volendammers. Hij treedt nog steeds op maar vooral in Duitsland. Als hij nog wel eens optreedt in Nederland vraagt ie altijd: "Is there anybody from Volendam?!" 

We hebben ooit nog een optreden voor hem geregeld in Volendam alleen... toen kwam 'Lady in Red' uit en werd hij te bekend. Dat concert in Volendam kon toen niet doorgaan, wel heeft hij speciaal na de brand in 't Hemeltje een benefietconcert gegeven in de Sint Vincentiuskerk, daar is ook een DVD van uitgekomen en die DVD is de hele wereld overgegaan. 

8. Chris de Burgh heeft wel een héél speciale band met Volendam en trad zelfs op na de Nieuwjaarsramp in de Sint Vincentiuskerk. Hoe zijn jullie met hem in contact gekomen?

Chris de Burgh had al in het voorprogramma gestaan van Supertramp en toen heb ik gewoon Mojo gebeld, de verkoper van de kaartjes. Ik vroeg hem of ik een voor-voorverkoop kon krijgen. Dat vonden ze heel raar! Een voorverkoop van een voorverkoop. Hij zou officieel in een kleine zaal staan in het concertgebouw in Den Haag, daar kunnen 600 toeschouwers in. Na veel gepraat mocht ik toch de voorverkoop van de voorverkoop doen en verkocht alleen in Volendam 1300 kaarten, veel meer dan verwacht. Het concert werd verplaatst naar de grote zaal en na het concert wilden de manager en Chris de Burgh zelf mij wel even zien. Er stonden op dat moment dertien bussen, alleen voor Volendammers, voor het concertgebouw! Vanaf toen, elke keer als ie in Nederland was, deed ik de voor-voorverkoop van hem. Daarmee is er een compleet netwerk ontstaan van mensen die kaartjes wilden kopen. Chris de Burgh werd steeds bekender en wij kregen standaard bijvoorbeeld rij 1 tot en met 20, speciaal voor Volendammers. Hij treedt nog steeds op maar vooral in Duitsland. Als hij nog wel eens optreedt in Nederland vraagt ie altijd: "Is there anybody from Volendam?!" 

We hebben ooit nog een optreden voor hem geregeld in Volendam alleen... toen kwam 'Lady in Red' uit en werd hij te bekend. Dat concert in Volendam kon toen niet doorgaan, wel heeft hij speciaal na de brand in 't Hemeltje een benefietconcert gegeven in de Sint Vincentiuskerk, daar is ook een DVD van uitgekomen en die DVD is de hele wereld overgegaan.

9. Jullie hebben diverse veranderingen in de muziekbranche meegemaakt, kun je daar iets over vertellen?
Van de jaren zeventig/tachtig waren er ongeveer 2000 muziekwinkels en nu zijn er nog ongeveer 500. Ik verwacht dat het nog verder terugloopt en we uiteindelijk 250/300 winkels overhouden. Hoewel met een heel ander aanbod dan in de beginfase is onze winkel gelukkig nog aanwezig in ons dorpsbeeld. Vroeger kon je een muziekplaat alleen kopiëren met een cassette, je kon niet van vinyl naar vinyl. In 1983 kwam de cd (compact disc) en toen is de terugloop van de muziekverkoop begonnen. Later kwam internet, de usb-stick, iPod en het streamen van muziek. Je telefoon is nu de mooiste computer die er is.

Wij moesten totaal omschakelen. In het begin ging het nog wel, na het uitkomen van de CD begon de afbraak van de LP, je verkocht geen plaat (LP's) meer. Ik heb veel platen bij de L.O.V.E. gebracht. Maar in 1990 ontstond internet en toen begon de échte neergang. Het fysieke gedeelte van het verkopen van muziek verdween.

Je ziet nu weer dat de terugloop een beetje stabiliseert want vinyl (de langspeelplaat) wordt weer beter verkocht. De mensen krijgen ook rustig aan door dat je met bijvoorbeeld Spotify (streamen van muziek) geen tastbaar iets in handen hebt. Iedereen wil toch een basis van cd's of lp's hebben?!

Bovendien heb je als winkel ook een sociale functie in de samenleving. In onze winkel kwam bijvoorbeeld een oudere man elke dag een krant kopen. Mijn vrouw zei: 'je kan ook lid worden hoor, dan is het goedkoper'. Maar dat wilde hij niet want hij vond het praatje met mijn vrouw zo gezellig. Dat missen mijn vrouw Alie en ik nog wel nu Cas de zaak overgenomen heeft; het sociale gedeelte, de omgang met de mensen.

10. Waarom denk je dat de meeste mensen er ook zo over zullen denken, over het fysiek in bezit hebben van muziek?
Dat vraag ik onder andere jongeren in cafés, op straat, op bijeenkomsten of ik praat met mensen via internet. Het grootste gedeelte van jongeren vindt het nu al niet meer cool om bijvoorbeeld via internet te bestellen en gaan weer liever naar een winkel. Ze willen toch liever weer iets tastbaars in handen hebben. Klantvriendelijkheid is vooral in deze tijd erg belangrijk.

In Amerika hadden ze al een speciale dag om naar de muziekwinkel te gaan 'Record store day'. Er treden dan bandjes op ín de platenzaken. Dit hebben we nu in Nederland overgenomen en is een succes! Als secretaris van de landelijke vereniging ben ik daar best trots op. Er werken ongeveer 100 winkels aan mee. De slogan voor Record store day is 'Support your local record store!' Het draait zo goed dat ze het in Duitsland en België ook gaan oppakken.

11. En wat doe je nu?

Onze zoon Cas bestiert nu de winkel, Alie en ik zijn sinds twee jaar gestopt. Ik heb echt heel veel gedaan, in diverse besturen gezeten zoals het Middenstandsbestuur, we hebben de 'Oude Kom' opgericht, in de Raad van Commissarissen van de Rabobank gezeten en in diverse commissies voor het verkeer. Dat heb ik allemaal afgebouwd en op dit moment ben ik nog secretaris bij de NVER, dit is het overkoepelend orgaan van de grammofoonplaat. Dat is mijn laatst officiële taak!

Door Denise de Boer