Portret Gerrie Mühren

Als voormalig voetballer van Real Betis Sevilla mag Gerrie Mühren niet ontbreken in deze december-editie waarin de relatie tussen Volendam en Spanje onder de loep wordt genomen. In de zomereditie van 2012 heeft hij nog een column verzorgd voor het Bedakkertje. Helaas werd niet veel later bij hem de beenmergziekte MDS vastgesteld. De redactie is in Sevilla en krijgt een rondleiding door het stadion "Real Betis Balompie" van de clubhistoricus Manolo Rodriguez. Wat weet men in Sevilla nog over deze futbolista superior? De linksbenige middenvelder Gerrie Mühren die in Nederland eens 'vergeten' voetbalheld is genoemd. Hoe is dat in Sevilla? 

Wanneer je jezelf verdiept in de historie van de club Real Betis valt het op dat ontzettend veel geschreven is door Manolo Rodriguez. We hebben de eer om met hem te spreken in het stadion van de club. Na jarenlang over Real Betis (als journalist) te hebben geschreven, is hij sinds drie jaar in vaste dienst bij zijn geliefde club. 

Manolo herinnert zich Gerrie Mühren als de dag van gisteren en begint te vertellen:

Gerrie Mühren (meneer Rodriguez spreekt de naam uit als Moeren) kwam bij Betis in 1976. In dat jaar speelde Betis in de Eredivisie van Spanje (La Primera Division). In 1974 was Betis teruggekeerd vanuit de eerste divisie (Segunda Division) naar de Eredivisie. 

Op dat moment was er een Hongaarse trainer (Ferenc Szusza). Hij is degene die Mühren gecontracteerd heeft. Mühren was een vooraanstaand speler van Ajax. Had meerdere internationale prijzen gewonnen met Ajax, met Johan Cruijff en andere grootheden gespeeld en was in principe aan de laatste etappe van zijn
voetbalcarrière bezig. Hij kreeg een aanbod vanuit Spanje, accepteerde en speelde daarna voor Betis. Hij bleef hier voor de duur van drie seizoenen. In 1976/1977, 1977/1978 en 1978/1979. 

Een belangrijk jaar in deze periode is 1977. In dat jaar kon Real Betis de Copa del Rey winnen (het Spaanse bekertoernooi). En dat deden ze ook. In dat jaar stond er in het Spaanse regelement dat alleen Spaanse spelers mee mochten spelen in dit bekertoernooi. Dit resulteerde erin dat Mühren én Atila Ladinsky (uit Hongarije) niet opgesteld mochten worden. Ook de Spanjaard Rafael Gordillo mocht niet meedoen omdat hij dat seizoen al had meegespeeld met het tweede elftal van Betis. Terwijl ze wél onderdeel van het team waren. Ook Johan Cruijff mocht in 1976/1977 niet meespelen met Barcelona in het bekertoernooi. Momenteel is dit anders, nu mag dat wel. Sterker nog, het jaar daarna in 1978 was deze strenge regel er niet meer en won Johan Cruijff met Barcelona de Copa del Rey. 

In dit eerste seizoen speelde Mühren fantastisch als middenvelder. En met het verstrijken van de jaren ook als vrije verdediger. Het is altijd lastig om het vertrouwen van fans te winnen want die kunnen best agressief zijn, maar Mühren won het vertrouwen en werd zeer gewaardeerd. Hij groeide uit tot een van de grote namen van het sterke Real Betis van die tijd. 

Neef Johan Mühren vertelt een anekdote die zijn oom hem vaak verteld heeft over deze beginperiode in Spanje:
Zijn eerste competitieduel bij Betis was tegen niemand minder dan FC Sevilla. Twee clubs uit dezelfde stad en daarom altijd een beladen wedstrijd met haat en nijd. Real Betis verloor deze wedstrijd. De spelers van Betis vertrokken hierop via de nooduitgang want bij de reguliere uitgang stonden een paar honderd boze fans. Alleen Gerrie ging door de voordeur, tussen de supporters door. Eerst waren de fans stil, daarna klonk er applaus. De fans noemden hem vervolgens 'hombre de cojones'! Wat 'man met ballen' betekent.

Manolo Rodriguez:

Zoals gezegd werd in 1978 de Copa del Rey gewonnen door FC Barcelona met Johan Cruijff en Johan Neeskens. Voor Betis stonden in datzelfde jaar drie belangrijke én veeleisende competities op het programma. Ondanks dit zware programma kon het team vanwege economische redenen niet bijblijven en niet extra versterkt worden. Er waren veel jongere spelers. Die konden niet voorkomen dat Real Betis volkomen onverwacht weer terugging naar de tweede divisie. Het was heel raar en bovendien ook nog nooit gebeurd, dat een team met zoveel punten als Real Betis terugging naar de tweede divisie. Mühren had een contract voor drie seizoenen en heeft dus ook in de tweede divisie gespeeld. Betis speelde vervolgens weer fantastisch en promoveerde aan het eind van het seizoen '78/79 metéén weer terug naar de Primera Division (De Spaanse Eredivisie, red.). 

Vriendschappelijke wedstrijd Real Betis-FC Volendam

Wat mooi is om te vertellen is dat aan het einde van dit seizoen, in de zomer van 1979, een vriendschappelijke wedstrijd werd georganiseerd in Sevilla. Tussen Real Betis en FC Volendam. Mühren heeft in die wedstrijd één helft in het team van Betis gespeeld en één helft voor FC Volendam. Manolo heeft een foto van deze wedstrijd waarop Gerrie Mühren en Antonio Oliveira (uit Portugal) staan. En het grappige aan deze foto is dat Mühren een Volendamse pop in handen heeft, een cadeau van FC Volendam (zie foto). 

Deze vriendschappelijke ontmoeting en het cadeau (Volendamse pop) heeft zelfs het bekende Spaanse dagblad 'ABC' gehaald. Dit is een van de grotere kranten, qua oplage is het de derde krant van Spanje.

Een ander mooi verhaal wat iedere supporter van Betis kan navertellen: In 1987, tien jaar na het winnen van de Copa del Rey door Betis, werd de finale van 1977 opnieuw gespeeld door de veteranen van de twee finalisten van 1977. Te weten Atlético Bilbao en Betis. Ondanks dat Mühren in 1977 niet mee mocht spelen, werd hij tien jaar na dato gewoon uitgenodigd voor deze wedstrijd en hij kwam naar Spanje. En speelde ook mee. De wedstrijd eindigde in gelijkspel en er moesten penalty’s worden genomen. En Mühren deed iets dat nog steeds wordt herinnerd in de geschiedenis van Betis... Hij nam de penalty langs zijn standbeen. En scoorde. Vraag hiernaar aan een Betis-fan en hij of zij kan het je navertellen! 

Kunt u iets vertellen over de vriendschappen die hij hier opgebouwd heeft?

Mühren onderhield een goede relatie met alle spelers uit die tijd. Toen hij ziek werd heeft hij het de club ook laten weten. Jaume Sabaté, ook een speler van Betis in de jaren '70, heeft hem opgezocht in Nederland. Ook hield hij zijn vrienden hier op de hoogte.

Rafael Gordillo wordt ook genoemd als een vriend, kunt u wat meer over hem vertellen?
Gordillo is het symbool van Betis. Een mythe. Hij heeft gevoetbald bij Real Betis vanaf 1976, is in 1985 naar Real Madrid gegaan en is daarna weer teruggekeerd naar Real Betis. In 2010 werd hij voorzitter van Betis en vandaag de dag is hij voorzitter van de Stichting Real Betis. Mühren kwam in 1976 en in dat jaar debuteerde Gordillo. Ze hebben veel samen getraind in de tijd dat ze niet mee mochten spelen in het team voor de Copa del Rey. De band was hecht, maar ik moet zeggen dat Mühren met iedereen goed contact had.

Er wordt gezegd dat hij heel sympathiek was en ondanks alle grote successen nederig bleef. Hoe ziet u dat?
Dat is zeker iets waardoor hij opviel, hij had alle facetten van eenvoud en nederigheid. Ondanks dat hij de kampioen van Europa was! Hij was niet zomaar een voetballer. Hij was een voetballer die internationale toernooien had gewonnen en met Cruijff had gespeeld in het grote Ajax. Noem maar op.

Er schiet me nog iets te binnen. In de periode dat Mühren hier heeft gespeeld, heeft hij nooit verloren in de wedstrijden tegen Real Madrid. Maar met Ajax heeft hij óók nooit verloren tegen Real Madrid. Uniek. En het hooghouden (Manolo noemt het 'pataditas') is toch ook wel bekend in Volendam? 

Manolo Rodriguez blikt terug op 25 april 1973. Mühren speelde toen voor Ajax de halve finale van de Europacup I tegen Real Madrid in het stadion Bernabeu. Het verhaal is al vaak verteld. Mühren neemt de bal aan uit een lange pass en haalt alle vaart uit de bal. De wedstrijd lijkt helemaal stil te liggen. Na vijf keer hooghouden schiet hij de bal pas naar zijn teamgenoot Ruud Krol. Real Madrid keek verslagen toe. Later vertelde Gerrie Mühren dat hij dat niet deed om Real Madrid te vernederen, hij wilde echter wachten totdat Ruud Krol op snelheid was aan de linkerkant (red.). 

In Nederland is er een column waarin gesproken wordt over vergeten voetbalhelden. Buitengewone spelers, maar niet heel opvallend. Daarin is Gerrie Mühren ook een keer genoemd. Hoe kijkt men daar tegenaan in Sevilla?

In Sevilla wordt Mühren herinnerd als een buitengewone voetballer met een uitzonderlijke techniek. Een technicus. Niet net zo bekend als symbool en club-icoon Gordillo, maar zeker geen vergeten voetbalheld. Een fundamentele voetballer uit het ijzersterke team van die tijd. Een speler met veel genegenheid. 

Bovendien was hij voor de fans ook een belangrijke speler. Zij wisten heel goed dat hij meervoudig kampioen van Europa en zelfs van de wereld was. En dat hij bij Ajax niet alleen gespeeld had met Johan Cruijff, maar ook met Piet Keizer en Arie Haan. In Sevilla waren wij diep geraakt door zijn overlijden. Dit jaar op 24 november 2017 vieren wij dat wij 40 jaar geleden de Copa del Rey hebben gewonnen. De spelers die helaas niet meer onder ons zijn, zullen wij dan gedenken. Dit doen wij overigens altijd tijdens speciale evenementen.

Tenslotte laat Manolo het lege stadion zien. Morgenavond zit het stadion vol met uitbundige 55.000 toeschouwers. Maar nu zijn we even stil...

Met dank aan Manolo Rodriguez 

Na het gesprek met Manolo Rodriguez is een mooi portret tot stand gekomen over Gerrie Mühren en zijn familie. We vragen aan zijn vrouw Grietje Mühren of ze ook wil meewerken. Herinnert ze de anekdotes die Manolo Rodriguez (en neefje Johan Mühren) vertelt nog? Of is er wellicht meer dat niet mag ontbreken?

Het eerste wat Grietje Mühren op tafel legt is een foto uit 2014. Haar oudste zoon Johan Mühren ging in september van dat jaar naar kennissen in Madrid. Hij vroeg aan zijn moeder of ze het leuk zou vinden om in die week met hem naar Sevilla te gaan. Er was bovendien een (beker)wedstrijd: Real Betis tegen Llagostera Costa Brava. Johan zou vragen bij de club of ze kaarten voor die wedstrijd konden krijgen. Grietje twijfelde in eerste instantie. Ze moest erover nadenken. Gerrit was nog geen jaar overleden. Het zou de eerste keer zijn dat ze na zijn overlijden, zonder hem, naar hun geliefde Sevilla zou afreizen. Ze werd emotioneel bij de gedachte, tóch ging ze. 

Grietje Mühren: Het moment dat Johan met zijn gezin en ik daar aankwamen was emotioneel en tegelijkertijd hartstikke leuk. Wij hadden geen idee wat er ging gebeuren. We haalden de kaartjes op bij het stadion van Real Betis en werden tot onze grote verrassing heel eervol ontvangen. We vonden het eigenlijk al leuk dat er kaartjes voor ons waren gereserveerd, wij hadden zo'n mooi ontvangst niet verwacht. Daarna werden wij begeleid naar een mooie ruimte in het stadion van Betis Sevilla waar allemaal hapjes klaarstonden. Alles was aanwezig. 

Even later zeg ik tegen mijn zoon: 'Johan... het lijkt wel of dat een oud-voetballer is. En die persoon daar ook met dat mooie pak aan!' Wat bleek; die oud- voetballers waren daar aanwezig, omdat wij daar waren. Na dit eervolle ontvangst werden we begeleid

naar ereplaatsen op de tribune. We waren nog overdonderd door de ontvangst van de club. Op een tribune is het altijd rumoerig. We hoorden van alles door de speakers. Maar Johan zegt op een gegeven moment: 'Ma, ze hebben het over mijn pa!' Vervolgens keken we naar de schermen in het stadion en toen zagen wij Gerrit daar levensgroot in beeld. Hij werd herdacht bij die wedstrijd, omdat wij daar waren. Hij was ook herdacht toen hij net overleden was op 19 september 2013 tijdens de UEFA Cupwedstrijd Real Betis-Olympique Lyon. De wedstrijd waarbij wij aanwezig waren was 10 september 2014, een jaar later. 

Er stonden mensen op de tribune naar ons te kijken. Ik wist in eerste instantie niet dat het om ons ging. De mensen die mij aan konden raken raakten mij aan. Ze zeiden mooie dingen tegen ons als: 'hij zit in mijn hart'. De mensen waren ontroerd en hadden tranen in hun ogen. Dat was ontzettend indrukwekkend. Daar word ik nog steeds stil van. Een totale verrassing. Het was ontroerend en we waren er helemaal niet op voorbereid. Toen zei die klein meid, mijn kleindochter Jeanne naderhand: 'Oma jij huilde'. Ik zei tegen haar: 'Ja kind, oma was zo verrast. Ik was zo geschrokken dat ik moest huilen.'

Dat hadden ze allemaal georganiseerd omdat wij kwamen. Heel bijzonder. Toen de wedstrijd was afgelopen is bovenstaande foto gemaakt en heeft daar zelfs in de krant gestaan. Vandaar dat ik deze foto zo mooi vind en geschikt voor dit verhaal.

Kon je dat allemaal plaatsen op dat moment?

Ik was toen heel erg trots. Wij vonden het leuk om de wedstrijd te gaan bekijken en toen beleefden we dat allemaal. Wat er toen door mij heen ging... dat kan ik je niet vertellen. Wat was Gerrit toch bijzonder. En zelf hield hij helemaal niet van die ophef. Hij trad nooit op de voorgrond en toen stond hij levensgroot aan twee kanten van het veld. Ik schrok heel erg. Een prachtig ontvangst met alles erop en eraan en het was natuurlijk ook heel erg leuk dat ik de oud-spelers weer even sprak.

Lukte het nog met de Spaanse taal?

Als je eenmaal aan het praten bent lukt het wel. Het is niet perfect maar ik kan mezelf redden. 

En herkenden ze jou ook allemaal nog?

Jazeker. Het was wel wat jaren geleden, maar toch. En ze waren natuurlijk speciaal uitgenodigd omdat ik er was met mijn zoon en zijn gezin. Ik herkende ze eerlijk gezegd zelf niet meteen, maar ik zag wel iets! Ik zeg tegen Johan, volgens mij is dat die en die speler.

De anekdote van jullie neefje Johan Mühren, over de eerste wedstrijd die Gerrit speelde met Real Betis. Tegen niemand minder dan FC Sevilla. Kun je je dat herinneren?
Ja dat kan ik me goed herinneren. Ik was daar niet bij.

Het is inderdaad altijd haat en nijd tussen die twee ploegen. Na het verlies van Real Betis ging Gerrit door de normale uitgang en toen werd er hard geklapt voor hem. Hij wist volgens mij helemaal niet dat hij door de reguliere uitgang ging hoor (haha lacht). Hij had het niet door, hij ging er gewoon langs. Eerst waren de fans muisstil... waarna een daverend applaus volgde omdat hij dat durfde, maar ik denk dat het puur per ongeluk ging!

Ook het verhaal van de vriendschappelijke wedstrijd tussen Real Betis en FC Volendam kan Grietje zich nog goed voor de geest halen.
Gerrit speelde één helft met Betis mee en de andere helft trok hij het 'verde blanco'/het groen-witte shirt uit en wisselde dat voor het oranje shirt van FC Volendam. De mensen op de tribune zaten met tranen in hun ogen. Ze haalden hun zakdoeken erbij want ze werden emotioneel. Het was geweldig. En daar zit je dan ook gewoon tussen. Wij vinden alles natuurlijk maar heel gewoon... Maar zij niet. Ze wilden bij Betis helemaal niet dat hij de club verliet. Ze wilden hem graag daar houden. Hij was er heel erg gezien.

Had je langer willen blijven?

Ja en Gerrit ook, maar we kozen voor de kinderen. Voor school. Gerrie was nog klein maar John en Johan hebben daar op de kleuterschool gezeten.

Wat ook niet mag ontbreken in dit verhaal:

In Sevilla heb je veel uitbundige feesten (de ferias). Maar ook dan gelden er regels tussen de stadsdelen van Betis en FC Sevilla onderling. Er zijn wijken van Real Betis en er zijn wijken van FC Sevilla. Gerrit ging gewoon naar de clubs in het stadsdeel van de wijk van FC Sevilla. Daar kon een andere speler van Real Betis echt niet naartoe vanwege die haat en nijd. Maar Gerrit kon dat wél. Wij gingen ook gewoon naar restaurants in de het stadsdeel van FC Sevilla. Bij Betis zeiden ze dan: hoe kun je dat nou doen?! Maar Gerrit kende die haat en nijd niet. Dat gevoel bestond voor hem niet. Het werd afgeraden door de aanhangers van Betis, maar de fans van FC Sevilla konden het erg waarderen dat hij in die gelegenheden kwam.

Zijn er overeenkomsten tussen Sevilla en Volendam?

De mensen zijn net als in Volendam gastvrij, als we buiten op straat mensen tegenkwamen dan zaten we 's avonds bij hen te eten. Of bij ons. 

Hoe was het voor jou om weer terug te komen in Sevilla in 2014?

Ik kwam daar toen voor het eerst zonder Gerrit en dat was heftig. Toen moest ik wel even slikken. We zijn ook langs ons huis geweest en langs onze kennissen. We hebben er een paar leuke dagen van gemaakt. Het was wel een gevoel van thuiskomen maar het bleef de hele tijd emotioneel. En dat heb ik nog steeds. We hebben er drie jaar gewoond. Voor onze vrienden was het ook moeilijk. Ik kwam daar voor het eerst zonder Gerrit, zij misten hem ook. De volgende keer als ik kom, is het normaler als ik alleen kom. Maar die eerste keer...

Paco en Marie-Carmen waren buren, waarmee we daarna bevriend zijn geraakt. Zij bellen nu ook nog regelmatig. Paco is drie weken voor Gerrit zijn dood een hele week bij hem geweest. En toen hij overleden was kwam hij ook meteen. 

Volgens Manolo Rodriguez heeft ex-speler en collega Jaume Sabaté heeft hem opgezocht in het ziekenhuis.
Ja dat klopt. Jaume Sabaté weet ik nog. Die had ook iemand meegenomen maar ik weet niet wie. Dat was zo leuk. We waren erg verrast. Die kwam uit Sevilla naar het Onze Lieve Vrouw Gasthuis in Amsterdam. Zonder aankondiging stond hij opeens aan zijn bed in Amsterdam. Ik was er helaas niet bij. Dat vond ik wel jammer.

Onze vriend Paco kwam ook langs. Toen Gerrit heel erg ziek was is hij hier een week geweest. Hij logeerde bij Johan. Drie weken later was Gerrit overleden en kwam Paco weer.

Via de club Betis hebben we het telefoonnummer gekregen van Jaume Sabaté. Hij beantwoordt de telefoon vanuit zijn huis in Barcelona en bevestigt zijn bezoek aan Gerrie Mühren in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis. Dit was een paar maanden voor zijn dood. Hij had destijds een congres in Amsterdam en vroeg op dat congres aan een Nederlander of hij Gerrie Mühren kon lokaliseren. Jaume Sabaté wist dat Gerrie ziek was en wilde hem bezoeken. Zodoende stond hij enkele maanden voordat Mühren overleed aan zijn bed in het ziekenhuis. Gerrie vertelde aan Jaume Sabaté dat zijn ziekte heel ernstig was en dat het hem fataal zou worden. Hierop heeft Sabaté iedereen bij de club en de supporters geïnformeerd. Hij eindigt het gesprek met de vraag of we zijn respect en een stevige omhelzing kunnen overbrengen aan Grietje en de familie. 

Op internet vonden wij een mooi verhaal:

Het mooiste compliment kwam helemaal uit Jamaica. Een reislustig neefje ging in Jamaica naar het graf van Bob Marley. In het bijbehorende museum lag een boek met namen van mensen die Bob Marley zélf bewonderde. Zijn neefje zag de naam van zijn oom staan. Pop-icoon Bob Marley was een groot fan van Ajax en in het bijzonder van Gerrie Mühren. Toen hij dat hoorde is de linkermiddenvelder wel even stil geweest.

Grietje: Ja dat klopt. Dan weet je even niet wat je hoort. De fans van Ajax zingen trouwens altijd een stukje van een nummer van Bob Marley (Three little birds, red.) Wat hij ook heel erg leuk vond was de prijs van 'Spaans voetballer van het jaar' in 1977. Dit was zijn mooiste prijs en heeft een prominente plaats in de woonkamer. In dat jaar voetbalden Johan Cruijff en Neeskens bij FC Barcelona, Johnny Rep bij Valencia en Gerrit bij Real Betis. En Gerrit won de prijs! 

Wil je verder nog iets kwijt?

Gerrit is nooit veranderd. Hij vond het eigenlijk helemaal niks als ze tegen hem opkeken. Hij vond een dokter veel belangrijker. Hij zei: 'ik heb maar een paar kromme benen van 'Onze-Lieve-Heer' gekregen. Daar word je mee geboren.' Hij was eerder verlegen... (haha lacht).

Gerrit en ik gingen meestal naar de Championslounge van Ajax, dat is de beste lounge die er is. Top koks zijn er aan het koken, het is daar prachtig. Wij werden vaak uitgenodigd, maar hij ging heen omdat ík het leuk vond. Als hij er eenmaal zat ging het goed hoor. Dan moest hij de wedstrijd analyseren met Sjaak Swart. Dan deed ie zijn verhaal. Hij vond het binnenkomen ongemakkelijk. Ja hoe is het mogelijk he! Een voetballer van wereldformaat. Dan moest ik hem een zetje geven. Hij was nederig. Op stijldansen gingen we ook vroeger omdat ik het wilde. Hij deed erg z'n best maar hij had het niet in zich. Af en toe word ik nog voor evenementen uitgenodigd. Zoals de uitreiking van de Gouden Schoen of het Ajaxfeest in januari. Dat vind ik heel erg leuk, dan spreek ik iedereen weer en zit ik er toch nog een beetje in.

Met dank aan Grietje Mühren.

Door Denise de Boer en Heyme de Wit