Interview: Huisartsen Agatha & Patricia Schilder.

Agatha en Patricia Schilder, huisartsen in coronatijd

Het coronagebeuren beheerst nog steeds ons leven. In de herfst van 2020 spraken we met dokter Agatha Schilder en haar pas afgestudeerde dochter Patricia, eveneens huisarts. Hoe ervaren zij de toestanden? Ze maken ons niet bang, maar de dokters zijn duidelijk. Ze houden ons een duidelijke spiegel voor. Agatha vertelt ook hoe ze vanuit het niets is begonnen als huisarts. Agatha en Kees hebben 3 dochters. Wie zijn zij? Wat zijn de hobby’s van de dochter dokter? Lees het in onderstaand interview. 

Dokter Agatha Schilder, een begrip in Volendam. Nog niet zo lang geleden ging je met een probleem niet naar de dokter, maar naar 'Agatha'. Haar oudste dochter Patricia is nu ook huisarts in de praktijk. Heeft Patricia altijd geweten dat ze in de voetsporen van haar moeder wilde treden? En gaat Agatha (64 jaar), het rustiger aan doen? De redactie van het Bedakkertje vraagt het hen in een dubbelinterview. Agatha Schilder-Sombroek is getrouwd met Kees Sombroek. Zij hebben drie dochters: Patricia, Charlotte, Nathalie. 

Onze veelbesproken kermis mocht dit jaar (2020) door de coronamaatregelen niet plaatsvinden. Hoe kijken jullie hier tegenaan?

Agatha: We weten nog steeds niet alles, maar wat we wél weten is dat uitbraken van het virus ontstaan op plaatsen waar grote groepen mensen, in overdekte plaatsen met weinig ventilatie, dicht op elkaar staan. Met kermis is er gezelligheid en veel contact. Er wordt gezongen, gezoend en gelachen. In die gezelligheid praten we dan ook nog wel eens met spraakwater, haha. Als ik al die factoren bij elkaar optel, denk ik dat het terecht is dat de kermis dit jaar niet is doorgegaan. We vonden het zelf ook erg jammer, want we zijn zelf echte kermisgangers. Ik zorg altijd dat andere artsen dienst hebben, zodat ik zelf de dijk op kan. 

Patricia: Natuurlijk hadden we stiekem nog gehoopt op een oplossing. Zoals bijvoorbeeld alleen de draaikermissen voor kinderen. In Volendam is men immers altijd zeer creatief in oplossingen bedenken, maar onze gezondheid staat voorop.

Hoe is de praktijk Agatha Schilder ooit begonnen? Vroeger gingen mensen met een probleem naar 'Agatha', nu is het een grote praktijk waar dochter Patricia ook huisarts is.

Agatha: In 1982 ben ik geslaagd als huisarts, op 26-jarige leeftijd. Tijdens de huisartsenopleiding werkte ik in een praktijk op Marken. Bij dokter Pasdeloup, de 'bap' van de huidige dokter Pasdeloup in Volendam. Een echte topper, die mij goed heeft geholpen. Van daar ben ik in 1984 mijn eigen huisartsenpraktijk begonnen in het pand van dokter Duin ('ouwe Duin'), waar nu Foto Blaauw is gevestigd. Ik was alleen en had nog geen waarneming. Dit betekende dat ik 24 uurdienst had, ook in de weekeinden. Zo ben ik begonnen, met mijn zusje Irene van 15 jaar als assistente. En mijn pieper mee naar de dijk, want ik wilde natuurlijk wel naar de Kakatoe. Binnen een jaar was het een normpraktijk. Een paar jaar later, toen mijn tweede dochter Charlotte werd geboren, begon de samenwerking met de huisartsen in Edam en had ik twee weekeinden per maand vrij. 

Inmiddels zijn we enorm uitgebreid. We hebben net de hele praktijk verbouwd want er was ruimte te kort. We hebben drie huisartsen, assistentes, praktijkondersteuners, diverse spreekuren voor o.a. diabetes en hart- en vaatziekten. Nu is het echt een bedrijf. 

Daarnaast begeleid ik bevallingen. Dat vind ik prachtig om te doen. Als ik met vakantie ging, plande ik de vakantie tussen de uitgerekende datums van de baby's door. In 1988 werd het Nederlands elftal kampioen en zat ik die avond in de Kakatoe. En jawel, mijn pieper ging af en ik moest naar een bevalling. Met de baarkruk in mijn tas ging ik onderweg naar de aanstaande moeder. Ondertussen liep iedereen van de dijk af. "Wat ga jij nou doen Agatha?" "Ik heb een bevalling!" En wat denk je? Toen kwam er een kindje uit met oranje haar.

Wisten jullie altijd al dat jullie huisarts wilden worden van beroep?

Agatha: Ik denk wel dat het in de genen zit. Dokter Kwakmen (Bolletje) was een neef van mijn moeder. Ik wist al jong dat ik dokter wilde worden. Dat was tijdens mijn jeugd nog heel 'apart'. In die tijd kwam je van het Waterlant College af en werd je juffrouw. Dat ik wilde studeren voor dokter durfde ik dan ook niet meteen tegen mijn ouders te zeggen. Eerst heb ik ze gezegd dat ik zuster wilde worden, terwijl ik mezelf al had ingeschreven op de universiteit. Maar daarna vonden ze het goed, onze ouders hebben ons altijd enorm gesteund. 

Patricia: Vroeger wilde ik dierenarts worden. Vanaf mijn 15e jaar hielp ik als doktersassistente in de praktijk. Het begon in de schoolvakanties. Toen begon ik te ervaren hoe het er in de dokterspraktijk aan toeging. Namelijk het helpen van mensen, je bent betrokken bij families vanaf de geboorte tot hun dood en in hun eigen omgeving. Dat vond ik zo bijzonder. Toen veranderde mijn wens van dierenarts naar huisarts. 

Worden jullie ook in, bijvoorbeeld, de supermarkt aangesproken?
Agatha: Dat gebeurt altijd. Als ik vroeger mijn kinderen naar school bracht, had ik bij thuiskomst al een 'spreekuur' op het schoolplein gehad. Maar ik vind het niet erg. Dat wordt juist enorm door mensen gewaardeerd. 
Patricia: Het is letterlijk een kleine moeite, groot gebaar. Dat is ook het voordeel van een praktijk aan huis. Als iemand bijvoorbeeld met een wond aan de deur komt, kun je meteen helpen.

En de andere twee dochters, hebben die ook het 'huisartsen-gen'?
Patricia: Charlotte (middelste dochter) heeft hotel en eventmanagement gestudeerd. Ze bekleedt een hoge managementfunctie op de luchthaven van Los Angeles (LAX). De man van Charlotte, de Volendammer Marc Tol, is de reden dat ze in Los Angeles wonen. Hij werkt daar aan wetenschappelijk onderzoek naar medische zaken zoals diabetes en obesitas. 
Agatha: Onze jongste dochter Nathalie is basisarts. Ze wil eerst nog ervaring opdoen op diverse medische vlakken maar uiteindelijk wil ze ook afstuderen als huisarts. We hopen dat ze dit ook echt gaat doen. Het is tegenwoordig heel lastig om artsen te vinden die je praktijk over willen nemen. Dat maakt het extra bijzonder om straks twee dochters in de praktijk aan het werk te hebben!

En Kees? 

Kees is onze stille motor achter de hele praktijk. Dat mag ook eens gezegd worden. Hij voorziet in alles wat niet zichtbaar is voor onze patiënten, maar wel nodig is om de praktijk draaiende te houden. 

Patricia, je bent ook muzikant bij o.a. het corps Fanfare Wilhelmina Volendam. Is dit goed te combineren met jouw werkzaamheden?
Patricia: Toen ik twee weken als huisarts aan het werk was, brak corona uit. De repetities zijn vanaf dat moment geschrapt. Die vinden altijd na kantooruren plaats, dus het moet nog blijken of mijn huidige baan als arts te combineren is met repetities en optredens.

Agatha: Maar, ik had vroeger 24 uursdienst en ik zat ook op jazzballet en volksdansen. En weer... altijd met mijn pieper op zak. We hadden een keer een jazzballet-uitvoering met z'n vieren, met maskers en schmink op. Mijn vriendin zou bevallen en ik zei tegen haar: "Lida, graag géén weeën tussen 20:00 en 23:00, haha. En wat denk je? De pieper ging af... Toen kwam ik bij de bevalling en stond ik met mijn gezicht vol schmink het kindje te halen. We hebben er achteraf samen erg om gelachen. Of ik stond op Volendammerdag in 'het Volendams' en werd opgeroepen. Ik heb altijd overal aan deelgenomen en ben altijd te kermis gegaan. Dus Patricia, jij kunt gewoon naar de repetities en optredens. Toch is dat ook typisch Volendam. Het maakt hier niet uit hoe beroemd je bent. Wat je ook doet, iedereen is gelijk en je kunt jezelf zijn. Dat vind ik een erg groot voordeel.

Wat is het grootste verschil ten opzichte van vroeger? 

Agatha: Toen ik vroeger begon bij dokter Duin, kwamen patiënten binnen in een wolk van rook en bleven ze staan. Dit was niet uit eerbied, er was simpelweg geen stoel. Het consult was altijd snel klaar. Soms blijven oudere mensen nog steeds staan, dat zit er ingebakken van vroeger. Ook kwamen ze niet zo snel naar een dokter, soms zelfs te laat. Een ander voorbeeld: als iemand vroeger suikerziekte had, werd dit af en toe gecontroleerd door bloed te prikken. In het ergste geval moest een been afgezet worden. Nu ben je bezig met hun manier van leven, lifestyle. Mensen zijn veel bewuster van zichzelf en willen er ook meer voor doen, zoals sporten of hun voeding aanpassen.

Patricia: Patiënten weten zelf veel, dat maakt ze tot leuke gesprekspartners. Hierdoor kun je preventief handelen. Wat betreft het snelle consult van vroeger, soms is dat nog steeds zo. Volendammers hebben over het algemeen geen behoefte aan een hele uitleg over anatomie. Het hoeft allemaal niet heel uitgebreid. Als je bijvoorbeeld de longen hebt geluisterd en zegt: "de longen zijn schoon". Dan staan ze soms al met de deurklink in hun handen, haha. 

Agatha: Nog een groot verschil met vroeger. Ik heb drie kinderen gekregen en met de eerste twee bestond er nog geen zwangerschapsverlof. Er waren gewoonweg nog geen vrouwelijke huisartsen die een kindje kregen! In mijn begintijd waren er vijf vrouwelijke huisartsen met een eigen praktijk in heel Nederland. Bij het krijgen van een kindje moest ik zes weken waarneming regelen en daarna ging ik weer aan het werk, 24 uur. Er was niets om op terug te vallen. Patricia zal daar in de toekomst gelukkig geen last van hebben. 

Wat vinden jullie het mooiste aan het beroep van huisarts?

Agatha: Dat je een mens meemaakt vanaf de geboorte tot zijn of haar dood. Ik krijg meteen kippenvel bij de gedachte, zo mooi vind ik het. En je leert daarbij ook hun hele omgeving kennen. Het is een bijzondere relatie, een vertrouwensrelatie. 

Patricia: Je bent hier in Volendam als huisarts erg betrokken bij hele families en mensen laten het ook toe om jou erg betrokken te laten zijn. Ik voel me daarin echt bevoorrecht, dat mensen zich zo open stellen en ik zo dicht in hun leven mag komen. 

Agatha, hoe ga je jouw vrije tijd invullen nu er een waardige opvolger is?

Agatha: Haha, ik denk nog niet aan stoppen! Maar op vrijdag heb ik nu wat meer tijd voor zaken waar ik op de andere dagen niet aan toe kom. Ik vind terminale zorg erg belangrijk. Dat doe ik nog steeds vaak. Of het bezoeken van ernstig zieke mensen. Dit is voor mij geen plicht, maar vind ik mooi om te doen. En ik ben begonnen met foto's plakken maar ben nog maar gekomen tot het jaar 2001! 

Ik heb wel het gevoel dat ik een ouderwetse dorpsarts heb mogen zijn. En ik ben erg blij dat Patricia dezelfde ideeën heeft. Mooier had ik het mezelf niet kunnen wensen, dat ik daarin een opvolger heb. 

Patricia: Ik wil graag, net als mijn moeder, extra zorg gaan verlenen. Zoals het helpen van ernstig zieke of terminale patiënten. Daarin wil ik mijn moeder opvolgen. Dat is mijn streven voor de toekomst.

Hoe kijken jullie aan tegen de verschillende soorten zorg, zoals ouderenzorg en thuiszorg?

Agatha: De medewerkers van met name de Zorgcirkel in Volendam voor de ouderenzorg en thuiszorg verdienen een grote pluim. Het zijn mensen van goud. Er worden allerlei soorten zorg verleend, ook aan terminale patiënten. We hebben dat zelf ook meegemaakt in de familie. Ze leggen pompen aan bij terminale patiënten, er is nachtzorg, ze staan 24 uur paraat. De zorg is compleet. Ze werken vanuit hun hart en ik hoop dat dit zo blijft. 

Patricia: Dat zijn de echte helden. De verpleegkundigen en de verzorgenden. Je moet er zijn voor de mensen, en dat zijn zij. 

Wat het mooiste in jullie vak wat jullie tot nu toe hebben meegemaakt? 

Patricia: Het begeleiden van mensen tijdens het sterven. Dit heb ik meegemaakt tijdens de opleiding. De mensen waren heel dankbaar. Een keer had ik een gesprek met een jonge man, in de aanloop naar zijn overlijden. Hij gaf me nog wat levenslessen mee. Toen zijn familie kwam sloeg hij zijn arm om me heen en zei: dit is mijn favoriete dokter. Dat soort dingen blijven je bij. 

Agatha: Heel bijzonder vond ik de bevallingen. Prachtig. Die kindjes kwamen daarna als patiënt in de praktijk en hebben zelf alweer kinderen. Bijzonder is ook het reanimeren van mensen, en als ze het daarna halen. Een man in de wachtkamer die bijkwam na het reanimeren en het eerste wat hij zei: heb jij mij beademd? Die man zijn gezicht vergeet ik nooit meer. 

Willen jullie zelf nog iets kwijt? 

Agatha: huisarts ben je met liefde. Ieder mens komt met iets wat voor die persoon veel betekent. Ze willen ergens duidelijkheid over. Soms ga je van een diagnose voor kanker naar een steenpuist. Dan is het voor ons belangrijk om te schakelen. Ieder mens is gelijk. Ik vind het ontzettend belangrijk om iedereen, met elk type klacht dan ook, in hun waarde te laten. Voor wat betreft onze huisartsenzorg hoop ik dat de dingen blijven zoals ze nu zijn, dat Patricia het op deze manier blijft voortzetten. Patricia ontlast mij en is ontzettend enthousiast. Sommige patiënten zeggen dat ze bij Patricia een déjà vu hebben naar 30 jaar geleden, naar mij. 

Patricia: Daar sluit ik me volledig bij aan. Patiënten willen gezien en gehoord worden. Dat is de taak van een huisarts. En ik hoop dat ik de praktijk en de zorg in de geest van mijn moeder kan voortzetten. Zoals ze een echte ouderwetse dorpsarts is, dat wil ik ook zijn.

Door Denise de Boer