Interview met Thomas Tol

Lees in het interview hoe Thomas Tol vooruitblikt op de shows in PX van 8, 9 en 10 maart. 

In september 2018 werd Thomas Tol verrast door de minister Ingrid van Engelshoven. Uit handen van de minister ontving hij de oeuvreprijs Buma NL Lifetime Achievement Award. Thomas Tol werd bekend als toetsenist van BZN en maakte naam als componist (of zoals hij zelf zegt: liedjesschrijver). Hij schreef hits voor Jan Smit, Tol & Tol en BZN.

Naam: Thomas Tol
Getrouwd met Willie Zwarthoed
Op 5 november 2018 - 68 jaar geworden Kinderen Jack en Kees
1 kleindochter Sanne en 1 kleinzoon Jack

We kunnen er niet omheen. De in september ontvangen oeuvreprijs. Had je dit verwacht?
Het was voor mij op dat moment een complete verrassing. Ik was voor een fotosessie naar Den Haag gelokt. Naar restaurant De Haagsche Kluis. We zaten iets te drinken. Toen kwam een goede vriend van me, André de Raaff, binnen. Daarna Albert Hoekstra en mijn zoon Jack. Op dat moment vermoedde ik al dat er geen fotosessie zou plaatsvinden. Vervolgens kwam de minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap, Ingrid van Engelshoven. Ik dacht: wat gebeurt mij nou?

Door de organisatie Buma Cultuur werd een prachtige oorkonde voorgelezen. De woorden van de organisatie en minister waren onder andere: "We vonden het zoveel waard. We komen je naam regelmatig in het binnen- en buitenland tegen. We vonden het absoluut nodig om de prijs persoonlijk aan je uit te reiken." Geweldig! Ik kreeg er een kleur van op mijn gezicht. Normaal ben ik niet het type voor dat soort dingen, maar ik voel me zéér vereerd.

Vereerd maar ook emotioneel. Want ik dacht meteen aan mijn broer Cees. Ik dacht: verdorie Cees, hier had je bij moeten zijn. We hebben altijd samengewerkt. Tijdens onze samenwerking toverde ik een paar muzieknoten uit mijn piano. Een nieuwe melodie was geboren. Cees stuurde me daarna aan. Vervolgens gingen we altijd met z'n tweeën verder. Het is ook prettig als je met z'n tweeën bent. De eerste cd die ik heb gemaakt na zijn overlijden was moeilijk. Ik miste hem als broer, maar ik miste ook zijn input. Mijn steun en toeverlaat was ik kwijt.

Onze lezers vinden het altijd leuk om te weten ‘van wie je er eentje bent’. Wie waren je vader en moeder? Mijn vader was Hein Tol (Hendrik). De bijnaam van mijn vader was 'Ouwe Tongen'. Mijn moeder was Neeltje Veerman met de bijnaam 'De Koe'.

Van wie heb je jouw talent?

Het komt van vaderskant en van moederskant. Kees van de Ouwe tongen, de vader van mijn vader, overleed al op 24-jarige leeftijd. Aan een longontsteking. Ik heb vernomen dat hij heel goed kon dansen. En mijn Bessie (ook van vaderskant), overigens een hemels mens, zong op haar 84e nog middeleeuwse liederen met 30 coupletten. Dat waren levensliederen. Alle liedjes én alle coupletten kende ze nog.

Van moederskant is Thoom Veerman een volle neef van mij. Hij speelt in de Tribute to The Cats band. Mijn moeder hield wel van muziek. Mijn vader heeft bij de fanfare gezeten. Ik heb gehoord dat vader écht de allerbeste was. Als er in die tijd voor hem zoiets als conservatorium was geweest, was hij bij het Concertgebouworkest terecht gekomen. Maar in die tijd was alles anders.

Ben je vanuit huis gestimuleerd om muziek te maken?

In het begin niet. Mijn broer Cees was de oudste van het gezin. Hij werd in eerste instantie gestimuleerd. Hij ging dan ook naar het conservatorium. Rond mijn 18e jaar kreeg mijn zusje Eva Tol een piano. Ze speelde daar niet veel op, maar ik wel. Toen ben ik begonnen en is het vuurtje ontbrand. Dat vuurtje is niet meer uit gegaan. Voor pianolessen ben ik bij meneer Demmers in Edam terecht gekomen. Hij vond dat ik hogerop moest met mijn talent. Hij heeft mij klaargestoomd voor het toelatingsexamen van het conservatorium en ik ben toegelaten. Voor de opleiding in piano.

Heb je het conservatorium af kunnen maken?

Het ging goed op het conservatorium. Nee, ik heb het niet af kunnen maken. Ik zat in het vierde jaar toen de single Mon Amour uit kwam met BZN. Ik was toen ongeveer 25 jaar. Van het ene op het andere moment liep de agenda van BZN helemaal vol. De tijd voor mijn studie ontbrak daarna en ik kwam voor een dilemma te staan. Ik heb afscheid genomen van school en ben verder gegaan met BZN. Dat heeft me altijd dwars gezeten en als ik de kans zou krijgen zou ik de studie aan het conservatorium nog steeds afmaken!

Iedereen heeft zo'n moment... toen wist ik het. Waar is het voor jou begonnen?
Het begon met die piano van mijn zus. Dat had ik toen nog niet echt in de gaten. Maar ik ben geboren als muzikant, ik voel me niet anders. Het is een passie. Muziek is geen baan, het is een bestaan.

Kun je iets vertellen over je eerste bandjes?

Het eerste bandje waarin ik speelde was 'Empty Hearts'. Het was een beginbandje. We traden op bij de lokale dansschool 'Het Spruitje' en in de Pius X. We speelden alle muziek uit die tijd zoals The Rolling Stones en The Beatles. Ik heb daar mooie herinneringen aan. Overigens was ik gitarist in de band. Ondertussen stak de piano bij mij steeds meer de kop op. Omdat ik in 'Empty Hearts' gitarist was en verder wilde met piano ben ik spontaan met dit

bandje gestopt. Ik haalde meer voldoening uit het pianospelen dan uit het spelen in het bandje. Want... ondertussen was bij mij het kwartje van klassieke muziek gevallen. Dit was op mijn 15e. Van Sinterklaas kreeg ik twee lp's. Een klarinetconcert van Mozart en een lp van Sebastian Bach. Ik was verkocht!

Er heeft daarna enige tijd tussen gezeten voordat ik gevraagd werd door BZN. Evert Woestenburg stopte ermee. Mijn broer Cees was toen al onderdeel van BZN. Ik werd gevraagd als gitarist, maar ben stap voor stap overgestapt naar het spelen op toetsen.

Hoe is de single Mon Amour ontstaan?

De lessen op het conservatorium waren verdeeld over de hele dag. Bijvoorbeeld: er was om 10 uur 's morgens college en daarna om 14 uur 's middags weer. Als ik tussenuren had, mocht ik van de conciërge gebruik maken van een studeerkamer op de Keizersgracht. Daar stond een prachtige vleugel. Vanachter die vleugel keek ik over de daken van Amsterdam. Elk moment dat ik daarheen kón, ging ik. En rustig aan kwamen in die kamer de fragmenten bij mij binnen. Daar zijn de eerst noten van Mon Amour ontstaan.

Zo gaat het altijd met inspiratie. Je gaat zitten en er ontstaat iets. Dat is nu nog steeds zo, bij de eerste noot weet ik of het die dag goed komt met componeren of niet.

Je bent componist, pianist, bandlid, producent. Wat voel je jezelf het meest?
Ik voel mezelf liedjesmaker, soms ben ik componist. Als je klassieke muziek hebt bestudeerd weet je pas écht wat een componist is. Dus ik vind het lastig om mezelf componist te noemen.

Je bent een bewonderaar van componist Hans Zimmer. Waarom?

Niet alleen van Hans Zimmer, ook van John Williams. Ze maken beiden filmmuziek. Hans Zimmer is vooral bekend van de muziek in de film Gladiator. Daarnaast heeft hij ook muziek gecomponeerd voor onder andere de films The Lion King, Pearl Harbor en Pirates of the Carribean. Ik kan iedereen adviseren om je in die muziek te verdiepen. Als je luistert naar die gecomponeerde klassieke muziek val je steil achterover. Bekende films waarin John Williams verantwoordelijk is voor de muziek zijn Star Wars, Superman, Indiana Jones en Schindler's List. Het is niet alleen de klassieke muziek die ik mooi vind. Maar het is het hele geluid bij elkaar. Het totaalplaatje, de 'sound'.

Waar ben je het meest trots op?

Op mijn kinderen. En als ik over mezelf moet spreken vind ik het bijzonder als ik in een bepaalde ambiance een nummer van mezelf hoor. Het hangt echt van het moment af. Als Jan Smit bijvoorbeeld in een grote zaal optreedt en alle mensen zingen mee. Met Willie was ik een keer aan het fietsen. We fietsten langs een fabriekshal. We hoorden keihard het nummer 'Echte vrienden' uit die fabriekshal komen. Dat was ook een mooi moment. Dat zijn de momenten waar ik mezelf ook trots voel.

Wat is het meest bijzondere wat je hebt meegemaakt?

Vooral heel apart was een ervaring in Wenen. Ik ben een groot fan van Beethoven. Voornamelijk van de kwartetten die hij heeft gecomponeerd. We waren op vakantie in Wenen en besloten daar het graf van Beethoven te
bezoeken. Het weer was nogal 'smoezelig'. En toen kwam het moment: we zagen zijn grafsteen. We werden er stil van. Dat doet je wat, vooral als fan. We hadden ook bloemen gekocht. En zetten de bloemen bij zijn graf. Het was een moment van bezinning. Het was doodstil, je hoorde alleen het ruisen van de bomen... Vervolgens stopt een bus met Aziaten precies op de plek waar ik stond te genieten. Die hele bus met mensen stapten uit met heel veel kabaal. Ze maakten allemaal selfies bij het graf van Beethoven, met míjn bloemen. Weg moment! De ban was gebroken (lacht). Ook was de periode met mijn broer (Tol & Tol) een prachtige tijd. Vooral toen het nummer 'Eleni' in Europa een hit werd. Dit was in de jaren '90. We stonden een paar wekenlang hoog genoteerd in de hitlijsten. Ook in het buitenland werd 'Eleni' een hit, waaronder in Duitsland en Engeland.

Wat is je grootste passie?

Mijn vrouw, kinderen, kleinkinderen en de muziek. Als ik niet bezig ben met muziek wandelen en fietsen we graag. En we hebben een bootje. We zijn graag buiten. Door weer en wind. En op dit moment de komende concerten in PX in maart 2019!

Kun je iets meer over die shows vertellen?

Vanuit verschillende hoeken werd me gevraagd of het niet eens tijd werd om iets voor mezelf te gaan doen. Zoals een avondvullend programma. "Je hebt zoveel muziek gemaakt." Deze ideeën kwamen voordat de oeuvreprijs werd uitgereikt. Albert Hoekstra benaderde mij als eerste. Hij zag het helemaal voor zich: Thomas Tol gaat een avond voor zichzelf doen. Zelf dacht ik: zitten mensen hierop te wachten? Uiteindelijk zijn we begonnen. Eerst praten. Daarna ontwikkelen. Mijn zoon Kees Tol heeft ervoor gezorgd dat de prachtige poster is ontwikkeld. Ondertussen zijn we al druk aan het repeteren in Het Koorhuis (van Meester Beumer). Een heerlijke ruimte om met zo'n band te oefenen. Er staat daar ook een vleugel, het klinkt nu al magisch!

De band bestaat uit Klaas Tuip ‘Kap’ (drummer), Michael de Hont (bassist), Ruben Tuijp (toetsen) en de gebroeders Nico en Simon Tol Stein. Als achtergrondkoor hebben we Jolanda, Liesbeth en Nelly Zwarthoed. Dirk Hoogland (gitarist) doet ook mee. En we hebben een strijkkwartet onder leiding van Emma Breedveld. En mijn persoon.

Wat kunnen de gasten verwachten?

Het wordt een 'memory lane', een reis naar het verleden. Er worden nummers gespeeld die ik ooit uit mijn piano heb getoverd. Voor Tol & Tol, BZN of voor Jan Smit. En dit wordt semi-unplugged (half akoestisch) ten gehore gebracht. Alle nummers ben ik opnieuw aan het uitschrijven. Zeker voor het strijkkwartet is dit nodig. Maar ook om de nummers een andere 'sound' te geven. Ik schrijf ze anders dan het origineel. Zoals het nummer 'The Old Calahan' van BZN is een gezellig nummer, maar begin ik tijdens de show akoestisch te spelen. Alleen met een gitaar. De eerste twee shows op 9 en 10 maart zijn al uitverkocht. Inmiddels is de show voor vrijdag 8 maart ook in de verkoop. En daarna zullen we zien hoe het loopt. We hebben er allemaal heel veel zin in!

Als niets te gek zou zijn in de muziek, wat zou je dan nog willen doen?

Op zich ben ik heel tevreden. Onlangs had ik het iets rustiger en vroeg mezelf af hoe het zou zijn om dirigent te worden. Dan kom ik toch wéér terug op de klassieke muziek. Ik heb stad en land afgebeld om te informeren wat ik kon doen. Toen ben ik erachter gekomen dat je jong moet zijn om met dirigeren te beginnen.

Mijn cv (doopceel met wat ik wel en niet kan) heb ik naar verschillende dirigenten en opleidingen verzonden. Ik werd teruggebeld door Ed Spanjaard. Hij is een medestudent van mijn broer Cees geweest op het conservatorium. Hij is een bekend dirigent die naam heeft gemaakt in binnen- en buitenland en is vaste dirigent van het Orkest van het Oosten/Nederlands Symphony Orchestra. Hij zei: "Ik zou graag met u willen starten, maar mijn klas zit vol. En dat niet alleen: de studie is in drie talen." Nou... dat gaat het voor mij niet meer

worden. Niet lang daarna begonnen we weer met het maken van nieuwe nummers voor Jan Smit. Dus dát had ik wel gewild maar het gaat niet.

Wil je zelf nog iets toevoegen?

Alle bijzondere momenten van de afgelopen jaren hadden niet kunnen plaatsvinden zonder de bezielende steun en toeverlaat van mijn broer Cees.

Door Denise de Boer